La hutano hwepfungwa Zviri kuramba zvichinyanya kukosha pakati pevechiri kuyaruka uye zvinonetsa vabereki. Vanoenda kunyanzvi dzepfungwa kuti vavabatsire, sezvinoita vanhu vakuru, chete nemisiyano yakati. Kwakakosha ziva zvinokunetsa kukwanisa kuongorora zviri kuitika. Kure kunze kwayo kuva chinhu chakananga Ndezvipi zvirwere zvepfungwa zvinowanzoitika kune vechidiki?
Kuyaruka kunofanira kunge kuri nguva yekufara nekusava nehanya, asi idanho rine shanduko zhinji dzinofanirwa kuongororwa. Zvinetso zvakawanda zvendangariro zvinotanga pauduku. Hazvisi nyore kuvaziva sezvo pwere dzisingagone kutaura zviri nyore kana kusanzwisisa zviri kuitika kwavari, izvo zvinoita kuti kusungwa kuwedzere. Kune masangano mazhinji anoshandisa zvidzidzo zvakawanda kuongorora maitiro avo nekuvabatsira.
Zvirwere zvepfungwa muvachiri kuyaruka
heyi zvimwe zviitiko zvavangave vakasangana nazvo vachiri vana uye zviri kukanganisa kugadzikana kwepfungwa kwevachiri kuyaruka. Zvakadai sekuchinja kamwe kamwe mumuitiro wako, kusanzwa kudiwa, kuva nyajambwa wokubatwa zvisina kufanira kwevatano kana kuti chisimba, pashure pokunge vabereki vako varambana, zvirwere... Munhu mumwe nomumwe akasiyana uye vamwe vachakwanisa kurarama zviri nani kupfuura vamwe. Ndosaka tinofanira kungwarira zviratidzos zvavanogona kuratidza sezvo vari vana kuti zvisafambire mberi pavanenge vachiri kuyaruka.
Zvirwere zvinonyanya kubatwa nevana ndezvi:
- Attention kushomeka uye hyperactivity kusagadzikana. Pavanenge vaine zviratidzo zvekusava nehanya, kusagadzikana uye hyperactivity.
- Kusagadzikana kwepfungwa. Pavanenge vaine nguva yekuora mwoyo kana bipolar episodes. Ivo vakanzwa kusuwa kukuru, kusurukirwa, kupererwa, kuneta, nekushanduka-shanduka ...
- Kushungurudzika kusagadzikana. Vakave nezviitiko zvekushushikana sevana uye izvi zvine mhedzisiro mudanho rekuyaruka. Zvikamu zveobsessive-compulsive disorder kana social phobia zvinogadzirwa.
- Autism spectrum disorder. Chirwere ichi chinotanga vachiri vadiki uye chinokanganisa kugarisana kwavo, kugona kuziva uye hunhu hwavo.
Ndezvipi zvirwere zvepfungwa zvinowanzoitika kune vechidiki?
Vechidiki vanonyanya kubatwa nechirwere chepfungwa kana vakafumurwa kune rumwe rudzi rwechirwere muhuduku hwavo. Zvimwe zviratidzo zvakadai sekuchinja kwemuviri, manzwiro uye nzanga chikamu chechikamu chisina kukundwa zvakanaka uye chinogona kuva nemigumisiro.
Kune mamiriro akasiyana izvo zvinoisa utano hwepfungwa hwomuduku mungozi. Vabereki vanogona kubatsira nokuteerera uye kuita kuti vataurewo zvavanofunga. Zvizhinji zvezvinhu zvinovabata zvinogona kuve shanduko dzakavatenderedza, kuongororwa kwehunhu hwavo, kupesana kwavo nenharaunda, hupenyu hwavo hwepamba, dzidzo yakanyanya, matambudziko emagariro nehupfumi kana mamwe mamiriro.
Nekuda kweichi chokwadi, ivo vanonyanya kuoneswa kutambura kubva kuhutano hwepfungwa uye izvo zvinowanzoitika zvinoonekwa:
- Emotional disorders: Ndiwo anonyanya kudzoka uye anoratidzwa nekukurumidza uye kusingatarisirwi kuchinja kwemafungiro. Chirwere ichi chinogona kukuisa wega uye kuita kuti zvikuomere kuenda kuchikoro kana kuenda kuzvidzidzo zvako.
- Behavioral disorders: Inowanzoitika pakati pevechiduku vechidiki pane vechidiki vakura. Iyi mhando yekusagadzikana inokonzeresa kuti vanhu vatambudzike nekutarisisa deficit hyperactivity disorder uye conduct disorder. Nekuda kweizvozvo, zvinogona kukanganisa dzidzo yevachiri kuyaruka.
- Psychosis: Chirwere cherudzi urwu chinoitika zvakanyanya pavanenge vachiri kuyaruka vava kuda zera. Zviratidzo zvaro zvinoratidzira nekufungidzira kana fungidziro uye zvinogona kukanganisa zvakanyanya hupenyu hwako hwezuva nezuva, maererano nedzidzo yako uye hukama hwako.
- Dambudziko rekudya: Muchiitiko ichi, anorexia nervosa kana bulimia nervosa inozviratidza. Maitiro aya anoonekwa panguva yekuyaruka kana pwere, kazhinji kana paine kunetseka nezvekudya, uremu kana chitarisiko. Kana isina kurapwa nenguva inogona kutungamirira kurufu kana matambudziko ekurapa.
- Risk maitiro: Maitiro mazhinji enjodzi anotanga mukuyaruka, paine mukana wekusangana nenjodzi. Asi marudzi aya ezviitiko anogona kupindura zvisina kunaka kana kusabatsira kana iwe uchida kutarisana nematambudziko kana kukanganisa mupfungwa. Doro, zvinodhaka, zvepabonde ... zviripo zvikuru mumhando idzi dzezviitiko, zvinotungamirira kukukuvara kana kusaita zvakanaka kwezvidzidzo.
Izvo zvakakosha kuronda nekugadzirisa zvinodikanwa zvevechiri kuyaruka kuitira kuti vapfuure chero mamiriro ezvinhu anotungamira kuhutano hwepfungwa. WHO inoshandira hutano hwevanhu uye kunyanya mune iya yevachiri kuyaruka. Vanogadzira zvirongwa zvakananga kudzivirira kusagadzikana kwechero chikamu, kunyanya kudzivirira kuzvikuvadza uye kusashandisa zvinodhaka uye doro.
Kana dambudziko riripo, zvirongwa kana mamodule akagadzirirwawo kuvhiringika kwepfungwa nehunhu, kuvana nevechiri kuyaruka, kuzviunganidza. mune mhGAP 2.0 kupindira gwara.